In deze serie bezoek ik kastelen in Nederland, om hun geschiedenis te achterhalen en hun mysteries te ontdekken. Ik hoop door het delen van het verhaal dat deze plekken tot leven komen. Deze week bezoek ik een kasteel in de gemeente Alkmaar. De ruïne van kasteel De Nieuweburg in Oudorp. Hoe is het om op een plek te zijn waar fysiek eigenlijk niks meer is?
Bij het renoveren van de Munnikenweg in Alkmaar, is een bijzondere vondst gedaan. De Munnikenweg wordt beschouwd als een van de oudste wegen van Noord-Holland. In 1272 werd de weg verbreed in opdracht van Floris V. Het moest de verbinding maken tussen Kennemerland en West-Friesland. Door deze weg kon Floris V snel oprukken in de strijd tegen de Westfriezen. Aan het einde van de negentiende eeuw is de weg verlegd en zijn er kasseien gelegd. Op dit moment heeft de weg een monumentenstatus.
Kasteel De Nieuweburg
In de polder van Oudorp liggen vlakbij elkaar twee verdwenen kastelen in de omgeving van Alkmaar, namelijk Kasteel Nieuweburg en kasteel Middelburg in Alkmaar. Ik heb een bezoek gebracht aan kasteel De Nieuweburg. Maar de twee kastelen blijken veel met elkaar gemeen te hebben. Misschien moet ik de ruïne van kasteel Middelburg ook een bezoekje brengen.
Kasteel De nieuweburg is gesticht door Floris V direct na de onderwerping van West-Friesland in 1278-1288. Het werd geplaatst nabij de zuidoever van het Vronermeer en bij de lange zandrug, waarop de dorpen Oudorp en St. Pancras liggen. Het kasteel was eeuwenlang een grafelijk bestuurscentrum. Het werd bewoond door de baljuw (ambtenaar) van Kennemerland en West-Friesland. Zowel kasteel De Nieuweburg en kasteel Middelburg werden ook gebouwd om de verbindingsweg te beschermen tussen Alkmaar en Oudorp, de Munnikeweg.
Door agologisch onderzoek in 1971 weten we nu ongeveer hoe het kasteel eruit heeft gezien. Het kasteel bestond namelijk uit een vierkante hoofdburcht, die verbonden was aan een ruime voorburcht door een bakstenen brug. Het kasteel was omringd door een dubbele gracht, met ertussen een midden singel. De buitengracht omringd ook het kasteelterrein. De hoofdbrug bestond uit een woontorren aan een binnenplaats. De voorburcht had ronde hoektorens en halverwege de zijkanten flanktorens. In 1999 zijn de contouren van de fundering zichtbaar gemaakt, zodat het tastbaarder is geworden.
In 1517 werden de twee kastelen in brand gestoken door de Friese krijgsheer Grote Pier en zijn bende. Dit gebeurde tijdens de plundering van Alkmaar. De kastelen werden vervolgens gesloopt door het toenmalig stadsbestuur. Nu zijn alleen nog de fundamenten in het gras te zien.
Nieuw onderzoek
Er is altijd aangenomen dat de twee kastelen dwangburchten waren van Floris V. Deze werden vroeger gebouwd om de bevolking in toom te houden. Beide burchten zouden kort na 1288 gebouwd zijn. Kasteel Middelburg is de laatste tijd veel in het nieuws, door nieuwe bevindingen. Zo is er in de buurt van het kasteel drie jaar geleden een klooster gevonden. De Nieuweburg wordt nu ook opnieuw onderzocht. Het kasteel is waarschijnlijk ouder dan in eerste instantie gedacht werd. In eerdere onderzoeken werd alleen gekeken bij de locatie van het kasteel zelf, maar niet in de locatie eromheen.
Archeologen stuitten afgelopen tijd op een middeleeuwse brug, die deels nog intact is. De brug dateert volgens archeologen uit 1400. De brug is dichtbij kasteel Middelburg, maar ook niet ver van kasteel De Nieuweburg. Er was bekend van het bestaan van deze brug, maar nooit eerder was er iets gevonden. Een vondst als deze levert weer nieuwe inzichten op. Het ondersteunt de onderzoeken naar de twee kastelen in Oudorp.
Hieronder een filmpje waarin een archeoloog verteld over de vondst!
Middeleeuwse brug ontdekt onder kasseien van Munnikenweg in Oudorp (alkmaarcentraal.nl)
Mijn bezoek aan het kasteel
Het is best raar om naar een plek te gaan waar eigenlijk niks meer is. De ruïne is gelegen in een prachtige rustgevende omgeving. Als je van wandelen en rust houdt, dan is het een ideale plek. De ruïne is een paar minuten lopen vanaf de Munikkenweg. De Munnikenweg is deels afgesloten, vanwege archeologisch onderzoek en renovatie. Als kind heb ik regelmatig gefietst over de Munnikenweg. Ik zat op een basisschool in de buurt. De kasseien zijn niet heel lekker om over te fietsen. Maar veel fietsliefhebbers schijnen er graag te fietsen.
Je moet eerst een brug over om bij de de ruïne te komen. Waarschijnlijk is dit één van de grachten geweest. Het pad wat er ligt zijn de contouren van het kasteel. Waar een toren heeft gestaan hebben ze een halve cirkel met stenen gemaakt. Je kunt duidelijk zien dat er een hoofdburcht en een voorburcht was. Aan de kuil in de grond zie je precies waar het kasteel gestaan heeft. Er staan een paar middeleeuwse stoeltjes waar je kunt gaan zitten. Ondanks dat het kasteel er niet meer is, wordt mijn aandacht wel getrokken. Je voelt een bepaalde spanning een energie die is blijven hangen. Het voelt niet zomaar als een grasveld, want dat is het eigenlijk wel. Door de contouren van het kasteel komt het kasteel tot leven, je kunt er daardoor een beeld bij creëren.
Bedankt voor het lezen! Laat even weten wat je er van vond. Dan zie ik je volgende keer weer!
What's on my mind 